Първобългарски надписи

Веселин Бешевлиев

 

ПОКАЗАЛЦИ

 

1. Лични имена

     а) Първобългарски

     б) Други

2. Родови и народностни имена

     а) Първобългарски

     б) Други

3. Географски имена

4. Първобългарски титли и думи

5. Гръцки и старобългарски думи

     а) Гръцки

     б) Старобългарски

 

 

1. ЛИЧНИ ИМЕНА

 

а) Първобългарски

 

Βαιανος: πατρίκιος καὶ στρατηγός 83

Βαρσα... (?), ὁ — 52, 1

Βογιαν... 7, 3

Βορης 15, 4

Δριστρος: ἐπὶ Δριστρου κομίτου 46, 5

Ηραταης: ὁ — ὁ βοηλα καυχανος 47, 26

Ισβουλος:

ὁ καυχανος — 13, 10;

Ισβουλ(ον) τὸν καυχανον 13, 6; 14, 4;

τὸν Ισβουλον τὸν κυχανων 57, 19 и сл.;

ὁ Ησβουλος ὁ καυχανος 57, 5

Κρουμεσις: ὁ — ὁ ἄρχον 1 II, 12; 1 II, 9 и сл.

Κρουμος:

ὁ ἄρχον ὁ — 2, 35;

ὁ Κρόυμος 3b, 3;

ὁ — ὁ πάπος 13, 2

Κορσης: ὡ — ὁ κοπανος 59, 2

Μαλαμηρ:

ὁ ἐκ Θεοῦ ἄρχον 58, 2;

Μαλαμηρ 69, 2 и сл.;

ὁ Μαλαμιρ 13, 6

Νεγαβον[αη]ς: ὁ ζερα ταρκανος 60, 2

Νεγυν 89

Ομουρταγ 57, 2; 62, 1; 64, 1; 65, 1;

ὁ Ομ[ου]ρταγ 1 III, 8; 6. 1;

Ωμουρταγ 59, 1; 60, 1;

Ωμορταγ 56, 2 и сл. и 29 и сл.; 86;

Ομυρταγ 61, 1

Περσιανος: ὁ ἐκ Θεοῦ ἄρχον ὁ — 14, 2 и сл.

Πουμιρ 89

Σηβην: ζουπανος μέγας 87, 2

Σλαβνας: ὁ — ὁ βαγατουρ βκγαινος 64, 2

Τελερυγ: πατρίκιος 82

Τερβελις:

ὁ — ὁ ἄρχον 1 Iс, 14; 81;

τὸν Τερβελιν 1 Iс, 7

Τζεπα βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 4 и сл.

Τζυκος, ὁ 43, 6

Τουκος: ὁ — ὁ ηζουργου βουληα 47, 15 и сл.

Τουρδατζις: ὁ — ὁ κανδίδατος 66, 2—3

Χουμηρ: 84

Χσουνος: ὁ — ὁ ζουπαν ταρκανος 61, 2

 

Мостичъ чрьгоубыл 71, 1—2

Остро богоін 70

 

 

260

 

b) Други

 

Ἀλέξανδρος 90

Βαρδάνης, ὁ (στρατηγός) 47, 18

Γρηγορᾶς, ὁ (στρατηγός) 47, 29

Ἠανής (= Ἰωάννης), ὁ (στρατηγός) 47, 18—19

Θεόδωρος: ἐπὶ Θεόδωρου ολγου τρακανου 46, 4

Ἰουστινιανός: ὁ — ὁ βασιλεύς 1 Ib 9—11

Ἰωάννης: Ἰωάννη βαγατουρ κανα 85

Κορδύλης, ὁ (στρατηγός) 47, 28

Λεων:

ὁ στρατηγὸς ὁ Λέον 47, 10;

Λέων 4, 1 и 3;

Λέοντα 4, 4

Μαῦρος: πατρίκιος καὶ ἄρχων 80

Νικηφόρος: Νηκιφ[όρος] 3а, 3

Петъръ: Петрѣ цр҃и 71, 5;

Πέτρος (войник) 89

Συμεών:

ἐπὶ — ἐκ Θ(εο)ύ ἄρχ(οντος) Βουλγάρ(ων) 46, 3;

Сумеонѣ цр҃и 71, 4

 

 

2. РОДОВИ И НАРОДНОСТНИ ИМЕНА

 

а) Първобългарски

 

... δουαρης, γενεᾶς 62, 8

Ερμηαρης, γενεᾶς 63, 6

Ηρτχιθυηνος: Ηρτχιθυηνω 87

Κουβιαρης, γενεᾶς 60, 7

Κυριγηρ, τ]π γένος 61, 6

Τζακαραρης, γενεᾶς 59, 7

 

b) Други

 

Βούλγαροι: τοὺς Βουλγάρους 1 I, 5

Βούλγαρεις:

οἱ Βούλγαρις 14, 40 — 41;

τοὺς πολοὺς Βούλγαρις 57, 20;

τοὺς Βούλγαρης 58, 12;

Βουλγάρων 44, 1; 46, 2 и 3; 80;

το̃ν πολῶν Βουλ(γ)άρον 14, 1—2;

Βουλγάρον (род. п.) 42, 5;

Βουργάρ]ων] 46 b, 1;

Βουργαρήαν 87, 5—6

βουλγαριστί 56, 24

Γραικοί:

ἡ Γρεκύ 3а, 5 и 8;

Γρεκούς 1 II, 7;

ὑ Γρικύ 13, 5;

τοὺς Γρικούς 3а, 2; 13, 4 и 7;

το̃ν Γρικ(ο̃ν) 13, 8;

γρικιστί 57, 25

Ῥωμαῖοι:

το̃ν Ρομέον 42, 5;

βασιλε(ὺς) Ρομέων 81b

Ῥωμαίων 46, 2

Σερμησιάνοι: τῶν Σερμησιάνων 80

Σκλάβοι:

Σκλάβον (род. п.) 41, 9 и 11;

Σκλάβους 57, 10

Σμολεανοι: τοὺς Σμολεανους 14, 9

Φιλιπποπολίται: τοὺς Φιλι(ποπολίτας) 13, 11

 

 

261

 

Χριστιανοί:

οἱ Χριστηανοί 14, 42;

τοὺς Χριστηανούς 14, 40;

το̃ν ἐγμαλότον Χριστιανο̃ν (род. п.) 41, 14

 

 

3. ГЕОГРАФСКИ ИМЕНА

 

Ἀγαθονίκη: Ἀγαθ[ονίκης] 41, 6

Ἀγχιάλος: τὴν Ἀνχηάλον 47, 23

Ἀδριανούπολις:

Ἀδρηανούπολην 2, 17—18;

ἰς Ἀδριανούπολιν 3а, 10

Αἶμος: ὄρος 41, 8

Ἀρκαδιούπολις: κάστρ[ον] Ἀρκαδι[ουπόλεως] 26

Βαλζηνα: Βαλζηνας (род. п.) 41, 6

Βερόη: Βερόην 41, 12

Βερσινικία:

τὴν (Βερσ)ηνικίαν 2, 16—17;

[τῆς Βερσ]ινικί[ας] 18

Βιζύη: [κάστρον] Βιζύης 27

Βούκελλον: [κάστρον] Βουκέλ[ου] 30

Βούρδιζον: τοῦ Βουρ(δίζου) τὸ κάστρον 13, 8; 20

Γαρίαλλαι: κάστ[ρον] Γαριάλα[ς] 26

Δάναπρις: τὸν ποταμὸν τὸν Δάναπρην 59, 6

Δανούβις:

ἰς τὸν Δανούβην 56, 9;

ἐπὶ τὸν Δανούβιν 56, 19—20

Δεβελτὸς: ἰς τὴν Δεβελτόν 2, 14—15; 47, 24

Διδυμότειχον: κάστρον Διδυμοτύχου 21

Δουλτρουηνοι: Δουλτροηνους 47, 13

Θεοδοσιούπολις: κάστρον Θεοδοσπόλεων 24

Θεοδωρούπολις: κάστρον Θεοδορουπόλεως 23

Θεσσιχλονίκη: ἰς Θεσα[λο]νίκιν 1 Iс, 11

Κισσιναι: τ]ὰ[ς] Κισινας 1 Iс, 12

Κωνστάντια:

τὴν Κονσταντήαν 2, 10;

ἰς Κονστάντιαν 41, 7

Μακρὴ λιβάδα: ἰς Μακρὶν λιβάδο[ν] 41, 7

Μαρκέλλαι: ἰς Μαρκ[έλαν 3а, 2

Μεσημβρία: [κάστρον] Μεση[μβρίας] 29

[Στ?]ουδίου, [κάστρον] 37

... ουδρ ..., [κάστρον] 39

Πλισκα: ἰς τῖς Πλσκας τὸν κάνπον 57, 5

Πρόβατον: τοῦ Προβάτου τὸ κάστρον 13, 7

Ῥαιδεστόν: κάστρον Ρεδεστοῦ 22

Ρανουλη: τὴν Ρανουλην 47, 25—26

Ῥωμανία: Ρομανήα 90

Σερδική: τὴν Σερδηκήν 2, 13—14

Σέρραι: πόλεμος τῆς Σέρας 16

Σκουτάριον: κάστρον Σκουταρ[ίου] 31

Σωζόπολις: κά[στρον] Σωζοπό[λεως] 28; 47, 24—25

Τήσα: ἰς τὴν Τήσαν τὸν ποταμόν 60, 6

Τουτζα,

ἡ — 57, 19;

ἰς τὶν Τουτζαν 57, 8 и 12;

[π]όλεμος [τ]ῆς Του[τζας 17

Φιλιππούπολις: ἰς Φιλιπόπολιν 13, 9

 

 

4. ПЪРВОБЪЛГАРСКИ ТИТЛИ И ДУМИ

 

αλχαση κυπε 53, 8

ΑΝΖΙ 89, 1

ΑΞΟΕ 89, 4; 89с, 2—3; 90, 4

βαγαινος:

τοὺς... βαγαινους 58, 14;

ὁ βαγατουρ βαγαιν[ος] 64, 2—3;

βαγατουρ βαγαινου 48, 1;

 

 

262

 

βηρη βαγαηνου 50, 4;

ητζηργου βαγαηνου 50, 1—2;

σετητ βαγαηνου 49, 1;

υκ βαγαηνου 50, 3—4

βαγατουρ:

ὁ βαγατουρ βαγαιν[ος] 64, 2—3;

βαγατουρ βαγαινου 49, 1;

βαγατουρ κανα 85, 2—3;

[βα]γατουρ κ... 9, 2;

βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 5

βαρσα..., ὁ — (име или част от сложна титла) 52, 1

βηρη βαγαηνου 50, 4

βοιλας:

ὁ παλεὸς... βοηλας 58, 4—5;

τοὺς βοιλαδας 58, 13—14;

ὁ βοηλα καυχανος 47, 27—28;

βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 5;

ὁ ηζουργου βουληα 47, 16;

τὸν ητζιργου βοιλαν 14, 6;

ητζηργωυ βωυλε 53, 1;

τὸν κανα βοιλα κολοβρον 14, 7;

υκ βοηλα (род. п.) 50, 1;

βουληα вж. βοιλας

βωυλε вж. βοιλας

βρει..., ὁ  —52, 2

ΓΙΛΣ 89, 4

ελεμ: ὁ κερὸς... βουλγαριστὶ σιγορ ελεμ 57, 24

εστρυγην κυπε 53, 8;

εστρωγην κυπε 53, 4

ΖΕΝΤΥ или ΖΕΝΥΤ 89с, 1

ΖΕΡΑ 89, 2

ζερα ταρκανος 60, 2

... ζη κουπεσι 54, 5

ζητκο:

ζη[τκ]ο μηρος 50, 3;

ζητκω ητζηργωυ βωυλε 53, 1

ζητκω, вж. ζητκο

ζουπαν:

ζουπανος 63, 3;

ζουπανος μέγας 87, 3—4;

ὁ ζουπαν ταρκανος 61, 2;

τωυρτωυνα (πηλε) ζωπαν 53, 6—7

ζωπαν, вж. ζουπαν

ιτζιργου:

ητζιργου βαγαηνου 50, 1—2;

ητζιργου βοιλαν 11, 6;

ητζηργωυ βωυλε 53, 1—2;

η]τζηργου... 6, 7;

ὁ ηζουργου βουληα 47, 15—16;

ὁ ιζουργου κολοβρος 65, 2—3

κανα:

κανα συβιγι 57, 1; 61, 1; 64, 1; 65, 1;

κα(ν)α συβιγη 56, 1—2;

κα<ν>α συβιγη 56, 30;

κανα συβηγη 58, 1; 59, 1; 60, 1;

κανε 54, 3;

κανε συβυγη 69, 1; cane sυbηγι: 83

βαγατουρ κανα 85, 2—3;

τὸν κανα βοιλα κολοβρον 14, 7—8

καυχανος:

ὁ καυχανος 14, 8; 58, 6;

ὁ καυχα<χα>νος 13, 10;

κ]αυχαν[ος 8, 1;

τὸν καυχανον 13, 6; 14—5;

τὸν καυχανων 58, 20—21;

ὁ βοηλα καυχανος 47, 27—28;

 

 

263

 

κολοβρος:

ὁ κολοβρος 65, 2;

[ὁ ι]ζουργου κολοβρος 65, 2—3;

βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 7;

τὸν κανα βοιλα κολοβρον 14, 7—8

κοπανος 59, 2

κουπεσι, вж. κυπε

κυπε:

αλχαση κυπε 53, 9—10;

εστρυγην κυπε 53, 8;

εστρωγην κυπε 53, 4—5;

χωυμσχη κυπε 53, 3;

κουπεσι 54, 4—5

μηρός: ζη[τκ]ο μηρου 50, 3

ολγου τρακανου 46, 4

... ΟΣΧ κουπεοι 54, 6

ΟΧΣΙ 87а, 1; 91, 1

πηλε: τωυρτωυνα πηλε ζωπαν 53, 7

σαρακτον: (или -ος) τὸ ἀρηστερὸν μέρος τοῦ σαρακτου μου 47, 22

σετητ βαγαηνου 49, 1

σιγορ: ὁ κερὸς ... βουλγαριστὶ σιγορ ελεμ 57, 24

συβιγι (винаги κανα συβιγι):

συβιγι 57, 1; 61, 1; 64, 1; 65, 1;

συβιγη 56, 1—2 и 30;

συβηγη 58, 1; 59, 1; 60, 1;

συβυγη 69, 1—2

ταγγρα: ... ν Ταγγραν 6, 5—6

ταρκανος:

ὁ ζερα ταρκανος 60, 2—3;

ὁ ζουπαν ταρκανος 61, 2—3;

ολγου τρακανου (род. п.) 46, 4;

ταρκανος 67, 2—3

ΤΖΙΤΜΑ (?) 89а, 2—3

τωυλσχη 53, 3—4; 5—6 и 9

τωυρτωυνα (πηλε) ζωπαν 53, 6—7

υκ:

υκ βοιλα (род. п.) 50, 1;

υκ βαγαηνου 50, 3—4

ΥΤΖΙ 89, 3

χλωυβρην 53, 10

χωυμσχη κυπε 53, 2—3

 

ΒΟΓΟΙΝ 70

чрьгоубыл 71, 2—3

чрьгоубыльство 71, 8—9

 

 

5. ГРЪЦКИ И СТАРОБЪЛГАРСКИ ДУМИ

 

а) Гръцки

 

 

 

264

 

 

 

265

 

 

 

266

 

 

 

267

 


 

 

268

 

 

 

269

 

 

б) Старобългарски

 

 

[Previous] [Next]

[Back to Index]