Първобългарски надписи
Веселин Бешевлиев
ПОКАЗАЛЦИ
4. Първобългарски титли и думи
1. ЛИЧНИ ИМЕНА
а) Първобългарски
Βαιανος: πατρίκιος καὶ στρατηγός 83
Βαρσα... (?), ὁ — 52, 1
Βογιαν... 7, 3
Βορης 15, 4
Δριστρος: ἐπὶ Δριστρου κομίτου 46, 5
Ηραταης: ὁ — ὁ βοηλα καυχανος 47, 26
Ισβουλος:
ὁ καυχανος — 13, 10;
Ισβουλ(ον) τὸν καυχανον 13, 6; 14, 4;
τὸν Ισβουλον τὸν κυχανων 57, 19 и сл.;
ὁ Ησβουλος ὁ καυχανος 57, 5
Κρουμεσις: ὁ — ὁ ἄρχον 1 II, 12; 1 II, 9 и сл.
Κρουμος:
ὁ ἄρχον ὁ — 2, 35;
ὁ Κρόυμος 3b, 3;
ὁ — ὁ πάπος 13, 2
Κορσης: ὡ — ὁ κοπανος 59, 2
Μαλαμηρ:
ὁ ἐκ Θεοῦ ἄρχον 58, 2;
Μαλαμηρ 69, 2 и сл.;
ὁ Μαλαμιρ 13, 6
Νεγαβον[αη]ς: ὁ ζερα ταρκανος 60, 2
Νεγυν 89
Ομουρταγ 57, 2; 62, 1; 64, 1; 65, 1;
ὁ Ομ[ου]ρταγ 1 III, 8; 6. 1;
Ωμουρταγ 59, 1; 60, 1;
Ωμορταγ 56, 2 и сл. и 29 и сл.; 86;
Ομυρταγ 61, 1
Περσιανος: ὁ ἐκ Θεοῦ ἄρχον ὁ — 14, 2 и сл.
Πουμιρ 89
Σηβην: ζουπανος μέγας 87, 2
Σλαβνας: ὁ — ὁ βαγατουρ βκγαινος 64, 2
Τελερυγ: πατρίκιος 82
Τερβελις:
ὁ — ὁ ἄρχον 1 Iс, 14; 81;
τὸν Τερβελιν 1 Iс, 7
Τζεπα βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 4 и сл.
Τζυκος, ὁ 43, 6
Τουκος: ὁ — ὁ ηζουργου βουληα 47, 15 и сл.
Τουρδατζις: ὁ — ὁ κανδίδατος 66, 2—3
Χουμηρ: 84
Χσουνος: ὁ — ὁ ζουπαν ταρκανος 61, 2
Мостичъ чрьгоубыл 71, 1—2
Остро богоін 70
260
b) Други
Ἀλέξανδρος 90
Βαρδάνης, ὁ (στρατηγός) 47, 18
Γρηγορᾶς, ὁ (στρατηγός) 47, 29
Ἠανής (= Ἰωάννης), ὁ (στρατηγός) 47, 18—19
Θεόδωρος: ἐπὶ Θεόδωρου ολγου τρακανου 46, 4
Ἰουστινιανός: ὁ — ὁ βασιλεύς 1 Ib 9—11
Ἰωάννης: Ἰωάννη βαγατουρ κανα 85
Κορδύλης, ὁ (στρατηγός) 47, 28
Λεων:
ὁ στρατηγὸς ὁ Λέον 47, 10;
Λέων 4, 1 и 3;
Λέοντα 4, 4
Μαῦρος: πατρίκιος καὶ ἄρχων 80
Νικηφόρος: Νηκιφ[όρος] 3а, 3
Петъръ: Петрѣ цр҃и 71, 5;
Πέτρος (войник) 89
Συμεών:
ἐπὶ — ἐκ Θ(εο)ύ ἄρχ(οντος) Βουλγάρ(ων) 46, 3;
Сумеонѣ цр҃и 71, 4
2. РОДОВИ И НАРОДНОСТНИ ИМЕНА
а) Първобългарски
... δουαρης, γενεᾶς 62, 8
Ερμηαρης, γενεᾶς 63, 6
Ηρτχιθυηνος: Ηρτχιθυηνω 87
Κουβιαρης, γενεᾶς 60, 7
Κυριγηρ, τ]π γένος 61, 6
Τζακαραρης, γενεᾶς 59, 7
b) Други
Βούλγαροι: τοὺς Βουλγάρους 1 I, 5
Βούλγαρεις:
οἱ Βούλγαρις 14, 40 — 41;
τοὺς πολοὺς Βούλγαρις 57, 20;
τοὺς Βούλγαρης 58, 12;
Βουλγάρων 44, 1; 46, 2 и 3; 80;
το̃ν πολῶν Βουλ(γ)άρον 14, 1—2;
Βουλγάρον (род. п.) 42, 5;
Βουργάρ]ων] 46 b, 1;
Βουργαρήαν 87, 5—6
βουλγαριστί 56, 24
Γραικοί:
ἡ Γρεκύ 3а, 5 и 8;
Γρεκούς 1 II, 7;
ὑ Γρικύ 13, 5;
τοὺς Γρικούς 3а, 2; 13, 4 и 7;
το̃ν Γρικ(ο̃ν) 13, 8;
γρικιστί 57, 25
Ῥωμαῖοι:
το̃ν Ρομέον 42, 5;
βασιλε(ὺς) Ρομέων 81b
Ῥωμαίων 46, 2
Σερμησιάνοι: τῶν Σερμησιάνων 80
Σκλάβοι:
Σκλάβον (род. п.) 41, 9 и 11;
Σκλάβους 57, 10
Σμολεανοι: τοὺς Σμολεανους 14, 9
Φιλιπποπολίται: τοὺς Φιλι(ποπολίτας) 13, 11
261
Χριστιανοί:
οἱ Χριστηανοί 14, 42;
τοὺς Χριστηανούς 14, 40;
το̃ν ἐγμαλότον Χριστιανο̃ν (род. п.) 41, 14
3. ГЕОГРАФСКИ ИМЕНА
Ἀγαθονίκη: Ἀγαθ[ονίκης] 41, 6
Ἀγχιάλος: τὴν Ἀνχηάλον 47, 23
Ἀδριανούπολις:
Ἀδρηανούπολην 2, 17—18;
ἰς Ἀδριανούπολιν 3а, 10
Αἶμος: ὄρος 41, 8
Ἀρκαδιούπολις: κάστρ[ον] Ἀρκαδι[ουπόλεως] 26
Βαλζηνα: Βαλζηνας (род. п.) 41, 6
Βερόη: Βερόην 41, 12
Βερσινικία:
τὴν (Βερσ)ηνικίαν 2, 16—17;
[τῆς Βερσ]ινικί[ας] 18
Βιζύη: [κάστρον] Βιζύης 27
Βούκελλον: [κάστρον] Βουκέλ[ου] 30
Βούρδιζον: τοῦ Βουρ(δίζου) τὸ κάστρον 13, 8; 20
Γαρίαλλαι: κάστ[ρον] Γαριάλα[ς] 26
Δάναπρις: τὸν ποταμὸν τὸν Δάναπρην 59, 6
Δανούβις:
ἰς τὸν Δανούβην 56, 9;
ἐπὶ τὸν Δανούβιν 56, 19—20
Δεβελτὸς: ἰς τὴν Δεβελτόν 2, 14—15; 47, 24
Διδυμότειχον: κάστρον Διδυμοτύχου 21
Δουλτρουηνοι: Δουλτροηνους 47, 13
Θεοδοσιούπολις: κάστρον Θεοδοσπόλεων 24
Θεοδωρούπολις: κάστρον Θεοδορουπόλεως 23
Θεσσιχλονίκη: ἰς Θεσα[λο]νίκιν 1 Iс, 11
Κισσιναι: τ]ὰ[ς] Κισινας 1 Iс, 12
Κωνστάντια:
τὴν Κονσταντήαν 2, 10;
ἰς Κονστάντιαν 41, 7
Μακρὴ λιβάδα: ἰς Μακρὶν λιβάδο[ν] 41, 7
Μαρκέλλαι: ἰς Μαρκ[έλαν 3а, 2
Μεσημβρία: [κάστρον] Μεση[μβρίας] 29
[Στ?]ουδίου, [κάστρον] 37
... ουδρ ..., [κάστρον] 39
Πλισκα: ἰς τῖς Πλσκας τὸν κάνπον 57, 5
Πρόβατον: τοῦ Προβάτου τὸ κάστρον 13, 7
Ῥαιδεστόν: κάστρον Ρεδεστοῦ 22
Ρανουλη: τὴν Ρανουλην 47, 25—26
Ῥωμανία: Ρομανήα 90
Σερδική: τὴν Σερδηκήν 2, 13—14
Σέρραι: πόλεμος τῆς Σέρας 16
Σκουτάριον: κάστρον Σκουταρ[ίου] 31
Σωζόπολις: κά[στρον] Σωζοπό[λεως] 28; 47, 24—25
Τήσα: ἰς τὴν Τήσαν τὸν ποταμόν 60, 6
Τουτζα,
ἡ — 57, 19;
ἰς τὶν Τουτζαν 57, 8 и 12;
[π]όλεμος [τ]ῆς Του[τζας 17
Φιλιππούπολις: ἰς Φιλιπόπολιν 13, 9
4. ПЪРВОБЪЛГАРСКИ ТИТЛИ И ДУМИ
αλχαση κυπε 53, 8
ΑΝΖΙ 89, 1
ΑΞΟΕ 89, 4; 89с, 2—3; 90, 4
βαγαινος:
τοὺς... βαγαινους 58, 14;
ὁ βαγατουρ βαγαιν[ος] 64, 2—3;
βαγατουρ βαγαινου 48, 1;
262
βηρη βαγαηνου 50, 4;
ητζηργου βαγαηνου 50, 1—2;
σετητ βαγαηνου 49, 1;
υκ βαγαηνου 50, 3—4
βαγατουρ:
ὁ βαγατουρ βαγαιν[ος] 64, 2—3;
βαγατουρ βαγαινου 49, 1;
βαγατουρ κανα 85, 2—3;
[βα]γατουρ κ... 9, 2;
βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 5
βαρσα..., ὁ — (име или част от сложна титла) 52, 1
βηρη βαγαηνου 50, 4
βοιλας:
ὁ παλεὸς... βοηλας 58, 4—5;
τοὺς βοιλαδας 58, 13—14;
ὁ βοηλα καυχανος 47, 27—28;
βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 5;
ὁ ηζουργου βουληα 47, 16;
τὸν ητζιργου βοιλαν 14, 6;
ητζηργωυ βωυλε 53, 1;
τὸν κανα βοιλα κολοβρον 14, 7;
υκ βοηλα (род. п.) 50, 1;
βουληα вж. βοιλας
βωυλε вж. βοιλας
βρει..., ὁ —52, 2
ΓΙΛΣ 89, 4
ελεμ: ὁ κερὸς... βουλγαριστὶ σιγορ ελεμ 57, 24
εστρυγην κυπε 53, 8;
εστρωγην κυπε 53, 4
ΖΕΝΤΥ или ΖΕΝΥΤ 89с, 1
ΖΕΡΑ 89, 2
ζερα ταρκανος 60, 2
... ζη κουπεσι 54, 5
ζητκο:
ζη[τκ]ο μηρος 50, 3;
ζητκω ητζηργωυ βωυλε 53, 1
ζητκω, вж. ζητκο
ζουπαν:
ζουπανος 63, 3;
ζουπανος μέγας 87, 3—4;
ὁ ζουπαν ταρκανος 61, 2;
τωυρτωυνα (πηλε) ζωπαν 53, 6—7
ζωπαν, вж. ζουπαν
ιτζιργου:
ητζιργου βαγαηνου 50, 1—2;
ητζιργου βοιλαν 11, 6;
ητζηργωυ βωυλε 53, 1—2;
η]τζηργου... 6, 7;
ὁ ηζουργου βουληα 47, 15—16;
ὁ ιζουργου κολοβρος 65, 2—3
κανα:
κανα συβιγι 57, 1; 61, 1; 64, 1; 65, 1;
κα(ν)α συβιγη 56, 1—2;
κα<ν>α συβιγη 56, 30;
κανα συβηγη 58, 1; 59, 1; 60, 1;
κανε 54, 3;
κανε συβυγη 69, 1; cane sυbηγι: 83
βαγατουρ κανα 85, 2—3;
τὸν κανα βοιλα κολοβρον 14, 7—8
καυχανος:
ὁ καυχανος 14, 8; 58, 6;
ὁ καυχα<χα>νος 13, 10;
κ]αυχαν[ος 8, 1;
τὸν καυχανον 13, 6; 14—5;
τὸν καυχανων 58, 20—21;
ὁ βοηλα καυχανος 47, 27—28;
263
κολοβρος:
ὁ κολοβρος 65, 2;
[ὁ ι]ζουργου κολοβρος 65, 2—3;
βογοτορ βοηλα κουλουβρος 69, 7;
τὸν κανα βοιλα κολοβρον 14, 7—8
κοπανος 59, 2
κουπεσι, вж. κυπε
κυπε:
αλχαση κυπε 53, 9—10;
εστρυγην κυπε 53, 8;
εστρωγην κυπε 53, 4—5;
χωυμσχη κυπε 53, 3;
κουπεσι 54, 4—5
μηρός: ζη[τκ]ο μηρου 50, 3
ολγου τρακανου 46, 4
... ΟΣΧ κουπεοι 54, 6
ΟΧΣΙ 87а, 1; 91, 1
πηλε: τωυρτωυνα πηλε ζωπαν 53, 7
σαρακτον: (или -ος) τὸ ἀρηστερὸν μέρος τοῦ σαρακτου μου 47, 22
σετητ βαγαηνου 49, 1
σιγορ: ὁ κερὸς ... βουλγαριστὶ σιγορ ελεμ 57, 24
συβιγι (винаги κανα συβιγι):
συβιγι 57, 1; 61, 1; 64, 1; 65, 1;
συβιγη 56, 1—2 и 30;
συβηγη 58, 1; 59, 1; 60, 1;
συβυγη 69, 1—2
ταγγρα: ... ν Ταγγραν 6, 5—6
ταρκανος:
ὁ ζερα ταρκανος 60, 2—3;
ὁ ζουπαν ταρκανος 61, 2—3;
ολγου τρακανου (род. п.) 46, 4;
ταρκανος 67, 2—3
ΤΖΙΤΜΑ (?) 89а, 2—3
τωυλσχη 53, 3—4; 5—6 и 9
τωυρτωυνα (πηλε) ζωπαν 53, 6—7
υκ:
υκ βοιλα (род. п.) 50, 1;
υκ βαγαηνου 50, 3—4
ΥΤΖΙ 89, 3
χλωυβρην 53, 10
χωυμσχη κυπε 53, 2—3
ΒΟΓΟΙΝ 70
чрьгоубыл 71, 2—3
чрьгоубыльство 71, 8—9
5. ГРЪЦКИ И СТАРОБЪЛГАРСКИ ДУМИ
а) Гръцки
264
265
266
267
268
269
б) Старобългарски